Holiyor Safarov 1983-cü ilin 21 fevralında Qashqadaryo vilayətinin Çiroqchi rayonu, Ayrıtom kəndində anadan olmuşdur.2005-ci ildə Samarqand Dövlət Universitetinin özbək filologiyası fakültəsini bitirmişdir.2003-2008-ci illərdə «Erudit» qəzetində redaktor, 2008-2019-cu illərdə «Bekajon» qəzetində müxtəlif vəzifələrdə fəaliyyət göstərmişdir.Əsərləri Özbəkistanın nüfuzlu ədəbi nəşrlərində, həmçinin Türkiyə, Azərbaycan, Rusiya, Ukrayna və Qırğızıstanda dərc edilmişdir.«Ay batmayan gecələr» (2010), «Qanadsız quşlar» (2015), «Namus və həyat» (2019), «Anamın yalanları» (2024) adlı kitabları çap olunmuşdur.Hal-hazırda «Özbəkistan Tarixi» televiziya kanalının «Sənədli filmlər» redaksiyasının baş redaktorudur.Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.

                                                  ƏTİRGÜL

                                                    Hekayə

Malik kişi qorxudan oyandı. Başını qaldırıb, yanında hələ də yuxuda olan oğluna baxdı. Oğul dünyanı unutmuş, həyatın dadını alırdı. O, oğlunun ayağından atıb atdığı döşəyini çiyninə çəkdi və dərin bir nəfəs aldı. Gözlərini ovuşdurub, pəncərəyə baxdı. Hələ qaranlıq idi. Bir neçə maşının gurultusu eşidilirdi, amma küçə sakitdi, səhərə hələ çox vardı. Sonra gözlərini qapıya dikdi və yavaşca digər otağa qulaq verdi. Hər şey sükut içindəydi. Orada həyat yoldaşı, başındakı şişdən ötəri xəstəxanaya düşdükdən sonra, onun iki qızı ilə bir yerdə yatırdı. Sarvigül bir həftədir məktəbə getməmişdi; qardaşının işlərinə qarışıb, yemək və təmizliklə məşğul olurdu. Şükürlər olsun ki, belə vaxtlarda onu tək buraxmırdılar.

Sübh açılsaydı – üçüncü gün: arvadı Faridə reanimasiyadadır. Hələ də özünə gəlməyib.

«Ay Allah, - gözlərini tavana dikdi Malik kişi. – Görəsən, bu iki gündür ayılmır?!..»

O, qüssəli düşüncələrin min bir küçəsində gəzinib çıxdı. Gözləri önündə qanad-qanad sağlam böyüyən övladları canlandı – və birdən tir-tir əsdi. Alt dodağını dişlədi, bir an donub qaldı. Başının altında çarpazlanmış əllərinin uyuşduğunu hiss edincə yavaşca yan çevrildi. Sanki dediklərini eşidəcəkmiş kimi mışıl-mışıl yatan oğluna pıçıltıyla səsləndi:

– Oğlum, anan mütləq gələcək...

Sonra durub pəncərəni açdı. Həmişə belə edər: səhər duranda ilk işi pəncərəni açmaq olar. Dəfələrlə bu vərdişi ona baha başa gəlib – uşaqları soyuqlayıb. Amma o, adətindən dönmür. Evə təmiz hava və həyat nəfəsi girir, deyə düşünür. Bundan həzz alır, ruhən qidalanır. Ancaq bu gün bunu hissiz-hərəkətsiz etdi. Elə-belə, formal açdı və oğlunun sərin mehə bürünüb üşüyərək yan çevrildiyini, yorğanı başına çəkdiyini görüb tez pəncərəni örtdü.

«Soyuyub xəstələnməsin. Bu da çatmırmış kimi...»

Hamamda əl-üzünü yuyarkən aynaya baxdı: parlaq gözləri solub, çöhrəsi avazıyıb. Güclü bədəninə yaraşan çiyinləri çöküb. Baxışlarında nəsə itmişdi, gözləri dərin hüznlə dolu idi. Saqqalı da uzanmışdı. Üzünü qırxmağa hövsələsi çatmadı, görünür. Tələsik silinib çıxdı və uşaqları oyatdı. Tələm-tələsik bir az səhər yeməyi verdirdi. Sonra üst-başlarını dəyişdirib, qızlarını məktəbə, oğlunu bağçaya hazırladı və Sarvigilə tapşırdı ki, günorta uşaqlara yemək bişirsin.

– Kartof qızartsam, olarmı? – çiynini sıxıb utanaraq soruşdu bacısı. – Başqa yemək bişirməyi bilmirəm.

– Olar. Təki balacalar ac qalmasın. Diqqətli ol. Axşama yumurta gətirəcəm.

Malik kişi qızlarını məktəb yoluna qədər ötürdü və dərsdən sonra birbaşa evə dönmələrini tapşırdı. Qızlar “Oldu!” deyirmiş kimi başlarını yellədilər, amma atasının artıq geri dönmək istədiyi anda böyük qızı soruşdu:

– Ata, anam nə vaxt gələcək?

– Gələcək. Ədəbli qız olub, yaxşı oxuyun – ananız tezliklə sağalıb evə dönəcək.

– Tez gəlsinlər... Anamı çox darıxmışam... – deyib atasına baxa-baxa qəfil ağladı balacası.

Qızının muncuq kimi gözlərindən süzülən yaş damcıları atanın bağrını dağladı.

– Ağlama, qızım... Anan gələcək. Anan ağappaq olub gələcək, – deyə qızının göz yaşlarını yaylıqla sildi. Sonra onu yanağından öpdü.

– Sən məktəbinə get, mən də ananı gətirib gələcəm.

Malik kişi əl-ələ tutaraq məktəb həyətinə doğru gedən qızlarının arxasınca baxdı. Sonra küçədəki dükandan oğluna “çupa-çups” alıb, onu uşaq bağçasının müəlliməsinə təhvil verdi. Bağçaya çatanadək anasını xatırlamayan uşaq tərbiyəçinin əlinə keçən kimi ağlamağa başladı.

– Ata, mən anamın yanına getmək istəyirəm!

– Əgər ağlamasan, anan özü gələcək. Mən ananı gətirməyə gedirəm axı, – deyə oğlunun saçlarını sığalladı. Sonra: – Bir də belə etsən, sənə “çupa-çups” almaram! – dedi.

– Yox-yox, Odilcan ağıllı uşaqdır. Ağlamayacaq, – deyə tərbiyəçi onu ovundurdu və içəri apardı. Malik kişi isə sürətlə avtobus dayanacağına doğru getdi. Dayanacaqda bir gəncin gül buketi ilə gözlədiyini görən kimi, yoldaşının atirgülü necə sevdiyi yadıma düşdü.

– Tapdım! – sevinclə dilləndi. – Ona bir dəstə atirgülü aparım. Gözlərini açan kimi sevinəcək. Bəlkə artıq özünə gəlib. Əgər ayılıbsa, daha da yaxşı. Gülləri ona əlimlə verəcəyəm.

Malik kişi belə də etdi. Güllərlə reanimasiya şöbəsinə gələndə, həkim bir cümlə ilə onun bütün sevincini və ümidini alt-üst etdi.

– Hələ də ayılmayıb.

Ağ xalatlı, qarınlı həkimin bu xəbəri elə adi, soyuq səslə deməsi Malik kişinin nitqini qurudub, bədənini titrətdi. Elə bil başına kərpic dəydi. Gücsüz halda qapıya söykəndi və ümidlərini yerlə bir edən həkimin yastı sifətinə baxdı. Belə soyuq xəbəri bir az izzətlə, qayğı ilə deməyən bu dilsiz həkimin dilini çəkib almaq istədi, amma əli nə etdi? Özünü saxladı. Axı indi Faridanın canı onların əlindədir! Onlar onu ölümün pəncəsindən çıxarmışdılar.

– H-hələ də?.. Niyə özünə gəlmir?.. – Malik kişi tələsik sual üstündən sual yağdırdı.

– Əməliyyat ağır keçdi. Narahat olmayın, kişi, ayılacaq.

– Axı bu gün üçüncü gündür?!

– Biz əlimizdən gələni etdik. İndi hər şey Allahdandır. Gözləməkdən başqa çarə yoxdur. Hələ ki, dözümlüdür. Baş beyin əməliyyatıdır, təsəvvür edirsinizmi?

Həkimin bu sözləri ona “şükür edin ki, əməliyyatdan sağ çıxıb” kimi gəldi və daha da pərişan etdi.

– Nə, bu... – danışa bilmədi Malik kişi. – Ayılacaqmı?

– Ayılacaq! – həkim inamla dedi.

– Elə deyin də, kişi, – deyə Malik sevinclə uşaq kimi sevinərək dərindən nəfəs aldı. – İçəri girim.

– Olmaz.

– İcazə verin, tez çıxaram, – nəfəsi içində qaldı. – Bir üzünə baxım...

Həkim başı ilə “Yaxşı, girin” dedi.

– Amma tez çıxın.

Malik kişi palataya girən kimi hər günkindən daha çox diksindi. Arvadının üzünə ümid dolu baxışlarla baxdıqca, ürəyi sanki içində çəkildi.

– Farida? – deyə çarpayının yanındakı stulda oturdu. Sonra arvadına başdan-ayağa baxdı. Onun solğun vəziyyəti Malik kişini daha da haldan saldı. Sanki səhər yuxusunu alan kimi sakit və məsum uzanmışdı. Yumulmuş gözlərinə, çökən yanaqlarına baxdı. Sonra asta əli ilə arvadının sümüyə çevrilmiş biləklərini tutdu və üzünə baxdı. Baxdı və gördü ki, elə bil solmuş bir yarpaq kimi saralmış, canı çəkilmiş bu üz, qurumuş torpaq kimi çatlamış və qabıq-bağlamış dodaqları, gözlərinin ətrafındakı bənövşəyi halqalar həyat çırağının get-gedə sönməkdə olduğunu göstərir.

– Belə etmə! – kişi titrədi. – Axı uşaqlar var... Heç vaxt belə etmə, ana...

İçini-dağlayan dərdi ürəyində boğub, asta qalxdı, arvadının solğun üzündən sakitcə öpdü. Sonra yenə stula çökdü və pıçıltı ilə dedi:

– Farida, bircə gözlərini açsan...

Qadın elə bil ərinə incimiş, fanidən üz döndərmiş kimi lal və bihuş uzanmışdı; nə ərinin göz açmasını həsrətlə gözləyən sözlərini, nə də mehriban və isti əllərinin onun barmaqlarını tutduğunu hiss edirdi.

– Farida? – deyə ər arvadının hüznlü sifətinə baxaraq danışmağa başladı. 

– Elə bil qəsdən gözlərini açmırsan, hə? Bunu sənə yaraşdırırammı? Gözlərin gülmək üçün yaradılıb, sənə təbəssüm yaraşır. Tap görüm sənə nə gətirmişəm? – o, hələ də əlində tutduğu gül dəstəsini qaldırıb arvadına uzatdı. 

– Sənin üçün almışam. Eşidirsənmi, ana?..

Cavabsız qalan suallar Malik kişinin boğazında düyün kimi ilişdi.

– Evdə uşaqlar səni gözləyirlər... – deyə birdən ağlamağa başladı. Sonra burnunu çəkdi. – Beləcə yatma, bir düşün! Eh, sənə bax ha... – deyə incimiş kimi arvadının əlini buraxdı, gül dəstəsini çarpayının yanındakı tumba üzərinə qoyub otaqda əsəbi halda gəzişməyə başladı.

Gözləri qarşısında hər səhər və hər axşam analarını soruşan, səs-küy salan, onun qəlbini parçalaya-parçalaya sinəsinə ox kimi sancılan uşaqları canlandı. Onların baxışları, atasından bir təsəlli, bir şəfa gözləyib ala bilməmələri, küsüb evin künc-bucaqlarında dodaqlarını büzüb oturmaları, bəzən onun əsəbləri pozulanda qulaqlarını dartmasından sonra, “Sən pis adamsan! Anamız yaxşıdır!” deyə üzünə qışqırmaları gözləri önünə gəldi.

Yenidən çarpayının yanına gəlib stula oturdu və yenə arvadının hissiz əlini titrəyən, qaynar ovucuna aldı. Biləyinin damarlarına toxunub nəbz axtardı, lakin heç nə anlamadı. Gözlərini bir nöqtəyə – qadının üzünə zillədi və dərindən kədərə qərq oldu. Elə o anda qəlblər dilə gəldi, nicat gözləyən və heyrətini itirmiş baxışlar danışmağa başladı...

«Anası...»

«Gəldinizmi?..»

«Hə. Hər gün burdayam. Nə işdə, nə evdə rahatlıq var.»

«Uşaqlar yaxşıdılar?»

«Yaxşıdılar, amma səni soruşurlar. Mən hər səhər evdən “bu gün ananızı gətirəcəyəm” deyərək onları da, özümü də ümidlə yola salıram.»

«Balacamız yaxşıdır?»

«Anası, bir az da özünü düşün! Məni yox, uşaqları darıxırsansa, gözlərini aç! Bircə baxışını görmək istəyirəm...»

«Gözlərimi darıxmısan?..»

«Ehhh!.. Mən səni ilk dəfə görməyə gələn cavan oğlanam? Zarafat edirsən? Toxun aclıqdan nə dərdi ola bilər...»

«Dərhal əsəbiləşirsən ha? Yaxşı, danışmıram.»

«Məndən incimisan? Hə?»

«Sən yaxşı adam olsaydın, mən belə uzanmazdım.»

«Hə? Soyuq su içib xəstələnsən də, günahkar mən olmalıyam?»

«Güldürmə, hər yerim tir-tir titrəyir.»

«Qoy titrəsin, amma gözlərini aç, ayağa qalx. Axı sən güclü idin!»

«İndi halım yoxdur...»

«Alınar, çalış. Yadındadırmı, böyüyümüzə hamilə olanda “Ay, necə doğacağam?” deyirdin. Amma doğdun axı? Həm də elə bəyəndin ki, iki “sifariş” də verdin.»

«Ayıb olsun, utanmırsan...»

«Dur onda!»

Elə bu vaxt qapı açıldı və həkim içəri girdi.

– Bəsdir, çıxın.

– Qardaş, bir az da qalım, – deyə yalvaran səslə xahiş etdi ər. – Baxın, hələ də özünə gəlməyib axı...

– Çıxın, çıxın.

– Qardaş...

– Özünə gəlsin, sonra gəlib istədiyin qədər danışarsan.

– Gələcək, deyilmi?..

– Gələcək…

Malik kişi dərindən ah çəkərək qapıya sarı yönəldi, amma qəlbinin bir parçası otaqda qaldı. Çölə çıxıb, dayaqsız skamyaya əyləşdi və elə bil ki, az sonra o kök, yumru sifətli həkim pəncərədən boylanıb “A kişi, adınız nə idi? Gəlin ayılıb!” deyəcəkmiş kimi, ağ pərdələr arxasından görünən pəncərəyə baxışlarını zillədi. Təxminən yarım saat bu halətdə oturdu, sonra saatına baxdı – günorta yaxınlaşırdı. İşə də getməli idi, amma üç gündür bihuş yatan uşaqlarının anasını necə qoyub getsin? Məcbur, sanki boynuna boyunduruq salınmış kimi, işə tərəf yollandı.

Rəhbər sanki onu gözləyirmiş kimi, otağına çağırdı və sərt şəkildə danlamağa başladı.

– Əgər işiniz çoxdursa, gedin görün o işlərinizi. Bura karvansaraymı, istədiyiniz vaxt gəlir, istədiyiniz vaxt çıxırsınız? Saat neçədir?

O isə cavab vermək əvəzinə udqundu.

– Əgər işləmək xoşunuza gəlmirsə, buyurun, bir vərəq kağız, bir də qələm hər yerdə tapılar.

– Bağışlayın, – başını aşağı saldı. – Gəlininiz xəstəxanadadır.

– Mən sizə bir də deyirəm, evdəki qarışıqlığı işə qatmayın!

– Əslində çıxmaq istəyirdim, fürsət olmadı. İcazə verin, bir-iki gün işdən qalam. Hazırda reanimasiyadadır. Evə aparmaq istəyirəm...

– Nə?! – rəhbərin rəngi dəyişdi, sanki indiyə qədər nə dediyini eşitməmişdi. 

– Bunu vaxtında gəlib deyə bilməzdiniz? Nə olub axı?

– Beyin əməliyyatı keçirdi, – deyə Malik kişi əzilib danışdı.

– Uf... – rəhbər dərindən nəfəs aldı. – Yaxşı iş olmayıb. İndi vəziyyəti necədir?

– Yaxşıdır... – dedi Malik kişi titrəyərək, – amma artıq üç gündür ki, ayılmayıb.

– Narahat olmayın, hər şey yaxşı olacaq.

– Dediyniz çıxan olsun... – deyə Malik kişi elə cavab verdi ki, sanki rəhbərin bu sözləri ilə həyat yoldaşı sağalacaq.

– Yaxşı, gedin. Gəlini evə aparın, uşaqların yanına qoyun. Sonra işə gələrsiniz.

– Təşəkkür edirəm.

– Ay-hay, – rəhbər arxadan səsləndi, – mühasibatlığa da baş çəkin, indi zəng vuraram, maaşınızı əvvəlcədən alsınlar.

– Təşəkkür edirəm, çox sağ olun... – deyə Malik kişi rahatladı. Sonra rəhbərə minnətdarlıqla bir nəzər salıb, çıxıb getdi və maaşını alaraq xəstəxanaya tərəf yollandı.

Qapıda yenə həmin həkimlə qarşılaşdı. Onun “İçəri keçməyin, vəziyyəti yaxşıdır, amma hələ də ayılmayıb” deməsi Malik kişinin ümidini bir az da azaltdı. İçəridən, pəncərələrdən nicat gözləyənlərin arasına o da qarışdı. Bütün vücudu qulağa dönmüşdü, birinci mərtəbədəki pəncərəyə baxırdı. Həkimlərin dalınca qaçdığı, icazəsiz içəri keçə bilməyib, qapının ağzında növbətçi tibb bacısına yalvaran xəstə yaxınlarına, pəncərələrdən ümidlə həyata baxan dərdli insanlara göz gəzdirdi. Ürəyindən bir şey qopdu, içində nə isə qırıldı. Elə bu anda yan-yörəsində Yaradandan möcüzə gözləyənlərin arasından sıyrılıb, sədəqə istəyən çirkli paltarlı qaraçı uşaq ona yaxınlaşdı.

– Al, götür! – deyə Malik kişi onun əlinə pul basdı. Uşaq pulu alıb, bəri başdan üz-gözünə dua çəkirmiş kimi etdi, sonra qarşıda oturmuş, beli bükülmüş bir nənənin qarşısına keçdi və əmək görməmiş əllərini ona tərəf uzatdı.

Bu vaxt pəncərədən bir həkim göründü. Malik kişi “Mənəmmi?” deyə ayağa qalxmaq istədi, amma başqa bir soyad səsləndirildi.

– Uf-f... – deyə oturdu. – Məgər bu gün də ayılmayacaq?

Malik kişi xeyli vaxt səbrsiz oturdu. Günorta oldu. Nahara görə xəstəxananın yaxınındakı yeməkxanaya keçdi. İştahtı yox idi, iki ədəd samsa və iki piyala çay içdi. Sonra geri qayıtdı.

İkindi vaxtı arvadının yanına baş çəkdi. Yenə eyni vəziyyət: Farida hələ də bihuş yatırdı. Tibb bacıları vaxtaşırı içəri girir, vəziyyəti yoxlayır, bəlkə könül almaq üçün, bəlkə də doğrudan, xəstənin durumunun yaxşı olduğunu deyib çıxırdılar. O, həyat yoldaşının yanında yarım saat oturdu, lakin bir anda yadına düşdü ki, balacalarını bağçadan götürməlidir – sanki biri onu qulağından tutub çəkdi, və çarəsiz şəkildə oradan çıxdı...

Axşam uşaqları yalanlayıb, bir az başlarını oxşayıb yatızdırdıqdan sonra özü gecə yarısına qədər yata bilmədi. Elə bil göz qapaqlarına kibrit çöpü sıxışdırılmışdı — fikrə dalmış halda tavanın bir nöqtəsinə baxaraq gözlərini yummadan uzandı. Gözlərinin önünə yenə də palatada cansız və hissiz uzanan Faridanın solğun sifəti gəldi və tavanın küncündə hilal kimi canlandı sanki.

"Gəldinmi? – dedi, gözlərini tavandan ayırmadan. – Çox yaxşı eləmisən. Onsuz da səni gözləyirdim. Bax, sənin yerində kim yatır. Odilcan. Yatmamışdan qabaq səni soruşub çox kükrədi. Söz verdim, sabah gətirəcəm. Qızlar da səni çox darıxıblar. Onları gətirmək istədim, amma həkimlər icazə vermədi. Ən yaxşısı, sən özün gəl. Farida, sabah yenə gələcəm. Bir dəstə qırmızı qızılgül də alacam. Axı sən gül iyini çox sevirsən. Xatırlayırsan, böyük qızımıza hamilə olduğun vaxtda məni bir rahat buraxmamışdın, qızılgül gətirmişdim axı. O gülləri divanə kimi üzünə basıb qoxulamağın, gözlərini yumub dərin nəfəs almağın, "Ah, bu nə gözəl iy idi belə!" – deyə-deyə gülümsədiyin günü necə də gülmüşdüm. “Sən demə, belə də olurmuş” – demişdim. Amma o qızılgül ətri o gün bizə və ailəmizə sevinci, xoşbəxtliyi gətirmişdi. Sabah da gətirəcəm. Ən gözəlindən, ən ətirlisindən..."

– Ayyaah! – Odilcanın ağlayaraq oyanması atanın düşüncələrini dağıtdı. Çevrilib oğlunu yanına aldı, yavaşca çiyninə vuraraq yatızdırdı. Sonra özü də yorğun gözlərini yumdu.

Səhəri Malik kişi hər zamankından daha erkən oyandı. Pəncərəni açıb çölə baxdı – hələ zülmət idi. Gedib əl-üzünü yudu, sonra dəsmal ilə qurulana-qurulana yenidən pəncərə kənarına oturdu və qaranlığın qoynuna baxaraq günəşin çıxmasına, aləmin aydınlaşmasına ümidləndi.

"– Farida?" – dedi o qaranlığa baxaraq, sanki arvadıyla danışırmış kimi. – "Bu vaxta qədər sənə çox diqqətsiz olmuşam, deyəsən... Bağışla məni! Uşaqların xatirinə, məni bağışla... İnsan bu qədər biganə olarmı? Ay Allah! Əgər ayılmasan nə olacaq, təsəvvür elə... Doğrusu, qorxuram... Məni demirsənsə də, Allaha and olsun, uşaqları düşün..."

Malik kişinin gözləri doldu. Yanaqlarından süzülən yaşları çiynindəki dəsmalla sildi, sonra dərin nəfəs aldı. Uşaqlar oyandıqda göz yaşlarını görməsinlər deyə yenidən hamama getdi. Üzünü yuyub güzgüyə baxdı:

– Ey Uca Yaradan, Səndən qüdrətlisi yoxdur. Mərhəmətini bizdən əsirgəmə...

Nəhayət, dan yeri söküldü.

Malik kişi qızlarını məktəbə, oğlunu bağçaya yola saldıqdan sonra düz güllər dükanına getdi. Bir dəstə al qırmızı qızılgül aldı və xəstəxanaya yollandı. Bu dəfə reanimasiya şöbəsinin qapısında onu dünənki kök, yumru üzlü həkim yox, daha qısa boylu, öyrənmək və təcrübə toplamaqdan saç-saqalı seyrəlmiş, başında günəş parıltısı dolaşan bir həkim qarşıladı. O, dünənki təşvişi və narahatlığı bir az yumşaldaraq dedi:

– Hələ ayılmayıb. Gözləyirik.

– Axı bu gün dördüncü gündür? – dedi Malik kişi, həkimin yuxusuzluqdan qızarmış gözlərinə ümidsizcə baxaraq.

– Narahat olmayın, qardaş. Vəziyyəti yaxşıdır. Bax, mən deyirəm, mütləq ayılacaq.

– Dediyiniz çıxsa, Allah sizdən razı olsun, – ümidləndi. Sonra xahiş etdi:
– Xahiş edirəm, bircə dəqiqəlik baxım ona.

– Yaxşı, amma tez çıxın.

Malik kişi palataya daxil olub, dünənki kimi hələ də huşsuz və hissiz uzanan Faridanın üzündən öpdü, salam verdi. Sonra gül dəstəsini onun yanına qoydu:
– Qızılgül ətri burnuna dəysin...

Kresloda əyləşdi və arvadının əlindən tutaraq möcüzə gözləyirmiş kimi susdu.

– Mən gəldim... – dedi nəhayət. Sonra onun yumulu gözlərinə, solğun üzünə baxdı. Baxışları bir nöqtəyə mıxlanmış kimi dondu. Gözləri sulandı, kirpikləri bir-birinə yapışdı.

Nə qədər belə dayandığını bilmədi. Bir anlıq əllərinin arasında bir titrəmə hiss etdi və dərhal arvadının gözlərinə zilləndi. Heç bir əlamət yox idi. Ümidsizcə başını aşağı saldı. Sonra yenidən əllərinin arasındakı əldən bir titrəmə keçdi. O, ümidlə həmin əllərə baxdı. Bir azdan barmaqlar tək-tək tərpənməyə başladı.

– Şükür Allaha! – deyə çiynindən dağ götürülmüş kimi dərindən nəfəs aldı Malik kişi. Sonra arvadının üzünə baxdı. Əvvəlcə kipriklərə can gəldi. Sonra solğun göz qapaqları titrədi və o gözlərini açdı!

– Farida! Canım! – deyə sevinclə bütün otağı başına götürmək istədi.

Qurumuş dodaqlar tərpəndi. Bədən canlandı. Xəstə gözlərini açıb əvvəl tavana, sonra da "haradayam mən?" deyirmiş kimi ətrafına baxdı.

– Farida?!

Qadının baxışları ətrafa dolaşarkən gözləri tumbada duran qızılgüllərə sataşdı və zəifcə gülümsədi. Lakin bədənində ağrı hiss edən kimi yenidən gözlərini yumdu.

– Canım?! – deyə Malik kişi yerindən dikəldi. – Nə oldu?

Bir az keçmiş, qadın yenidən gözlərini açdı və baxışları əriylə toqquşan anda sanki uşaqları bu vəziyyətə saldığına görə utanaraq üzünü gizlətdi, yenidən gözlərini yumdu. İki damla yaş yanağından yuvarlanaraq boynuna süzüldü. Malik kişi dəsmalını çıxarıb arvadının üzünü sildi.

– Canım, yaxşısan?

Xəstə "hə, yaxşıyam" demək istəyirmiş kimi sarğılı başını bir az tərpətdi. Onun ilk sözü bu oldu:

– Uşaqlar haradadır?

– Onlar yaxşıdır. Sənin sağalıb evə dönməyini gözləyirlər...

Farida bu qədər sözü tam dərk edə bilmədi, görünür, heç nə eşitmir kimi ərinə baxdı. Sonra qızılgüllərə tərəf gücsüz əllərini uzatdı. Ətrin burnuna çatdığı anda əvvəlki kimi onları üzünə basıb qoxuladı, dərin-dərin nəfəs aldı. Bu halı izləyən əriyə bir baxış atdı və utanmış kimi gülümsədi.

– Qoxula, qoxula! – dedi Malik kişi arvadının bu hərəkətindən xoşhal olaraq. – Sənə bu yaraşır. Mənə isə sevinc gətirir. Qoxula istədiyin qədər... Ta ki, bu sevinci də o əvvəlki kimi birlikdə xatırlayıb, birlikdə gülək...

Xolyor Safarov.