Türkiyənin ən böyük şəhərləri arasında dördüncü yeri tutan və Uludağın ətəklərində yerləşən Bursa şəhəri Osmanlı İmperatorluğunun ilk paytaxtı olaraq böyük tarixi əhəmiyyətə malikdir. Qardaş ölkəyə ilk səfərimin məhz bu tarixi məkana təsadüf etməsi məni hədsiz qürurlandırır. Deyirlər təsadüflər yoxdur. Bəlkə də elədir, Türkiyə ilə bağlı ilk olaraq Bursa ilə tanışlığın da təsadüfi olmadığını düşünürəm. Xüsusi vurğulayım ki, Bursa özünəməxsus şəhər olmaqla bərabər, tarixiliyi və müasirliyi özündə cəmləşdirməklə diqqət çəkir. 2022-ci il martın ayının axırlarında TÜRKSOY-a üzv ölkələrin Mədəniyyət Nazirlərinin Daimi Şurasının fövqəladə iclasını işıqlandırmaq üçün Türkiyənin Azərbaycandakı səfirliyinin xətti ilə bu əsrarəngiz şəhərdə olmaq, küçələrini gəzmək, insanları ilə tanış olmaq xatirəmdə xoş izlər buraxdı. Çünki Bursa tarix, təbiət və mədəniyyətin qovuşduğu şəhərdir. 
Osmanlı İmperatorluğunun ilk paytaxtı olan Bursa şəhəri turistlərin, xüsusilə təbiəti, tarixiliyi sevənlərin  diqqətini cəlb edən və getmək həvəsində olduqları məkandır. Meşələri çox olduğu üçün bu şəhəri “Yaşıl Bursa” da adlandırırlar. Bursanı xizək turizmi ilə məşhur olan Uludağı ilə də məşhurdur. 
130 il Osmanlıya paytaxtlıq edən şəhərdə altı sultanın məzarı yerləşir. Şəhərin düz mərkəzində imperiyanın qurucusu Osman Qazinin at üstündə əzəmətli heykəli ucalır. Şəhərdə həmçinin onun adını daşıyan mavzoley də var. Asiya və Avropa arasındakı bölgədə yerləşməsi şəhərə hər iki qitənin mədəniyyətindən yararlanmaq imkanı verib. Bursada Roma, Bizans, Səlcuq və Osmanlı mədəniyyətlərinin izləri qalmaqdadır. 
Açıq hava altında muzeyi xatırladan Bursa tarixi və dini abidələri ilə zəngindir.  

Böyük Məscid və Sosial Kompleks
Bursansanın tarixi simvollarından biri olan Ulu Məscidi I Beyazıt tərəfindən 1396-1400-cü illər arasında inşa edilib. Osmanlı dövrünün əhəmiyyətli əsərlərindən olan Ulu Məscidi və Külliyesi Bursa şəhərinin mərkəzində Atatürk küçəsində yerləşir.
Çoxayaqlı məscidlərin ən klassik və monumental nümunəsi sayılan Ulu məscidində iyirmi günbəz var. 

 Bursa qalası
Osmangazi Bələdiyyəsinin sərhədləri içərisində olan Bursa Qalası şəhərin tarixi yerləri arasındadır. Hisar bölgəsində Bursa qalasının inşası e.ə. I əsrə aiddir.
Bursa qalasında Hisar Qapısı, İsti Bulaqlar Qapısı, Zindan Qapısı, Pınarbaşı Qapısı və Yer Qapısı adlanan cəmi beş qapı var.

 Yaşıl Kompleks
2014-cü ildə YUNESKO-nun Dünya İrs Siyahısına daxil edilən "Bursa və Cumalıkızık: Osmanlı İmperatorluğunun Doğuşu" Dünya İrsi Saytının tərkib hissələrindən biri olan Yaşıl Kompleks ; Yaşıl məscid, mədrəsə, şorbaxana, Yaşıl türbə və mehmanxanalardan ibarətdir.
Kompleksin təbrizli ustalar tərəfindən hazırlanıb və Sosial kompleks öz adını binalarındakı kafellərin rəngindən alıb. 

Yaşıl türbə
Bursanın simvollarından biri olan Yaşıl Kompleksin içindəki Yaşıl Türbə 1421-ci ildə I Beyazıtın oğlu Mehmet Çələbi tərəfindən inşa edilib. Yaşıl plitələri ilə məşhur olan Yaşıl Türbə şəhərin hər yerindən görünən bir yerə sahibdir.
Osmanlı memarlığında bütün divarlarının kirəmitlə örtüldüyü yeganə türbə olan Yaşıl türbədə Çələbi Sultan Mehmet və oğulları Şahzadə Mustafa, Mahmut və Yusuf və qızları Səlcuq Hatun, Sittiyə aid cəmi 9 abidə var. Hatun, Hafsa Hatun, Ayşe Hatun və dayəsi Daya Hatun var.

 Yaşıl məscid
Yaşıl Kompleksdə yerləşən Yaşıl Məscid erkən Osmanlı memarlığının mühüm nümunələrindəndir. Kaşı ilə möhtəşəm görkəmi olan Yaşıl Məscid Çələbi Mehmet tərəfindən dövlət imarətgahı olaraq tikilib. Ağac sənətkarlığı ilə də seçilən Yaşıl Məscid Bursada ziyarət edilməli tarixi yerlər arasındadır. .

Koza Han
Koza Hanın monumental giriş qapısı və həyətində altı çeşmə olan malikanə məscidi şəhərin simvollarından sayılır. XV əsrin sonlarında II. Memar Əbdül Ula Bin Pulat Şah tərəfindən Beyazıt tərəfindən inşa edilən Koza Han, ipək barama ticarəti edildiyi üçün bu ad verilib. 

 Tophane Meydanı
Tophane Meydanı adını Ramazan ayında iftar və sahur vaxtlarını bildirmək üçün keçmişdə partladılmış toplardan alır. Tarixi topların, saat qülləsinin, Osman Qazi və Orxan Qazi Türbələrinin, müşahidə terasının, Qurtuluş Şəhidliyinin, əsrlik çinarların və çay bağlarının yerləşdiyi Tophane Meydanı, Bursanın ən gözəl müşahidə terraslarına malikdir. 

 Tophane Saat Qülləsi
Osmanlı Sultanı II. Əbdülhəmidin taxta çıxmasının 29-cu ildönümü şərəfinə tikildiyi ehtimal edilən Tophane Saat Qülləsi Tophane parkında yerləşir. Altı mərtəbəli və 33 metr uzunluğunda olan Tophane Saat Qülləsi Bursada Osmanlı dövrü memarlığını əks etdirən mühüm tarixi abidə kimi görünür. 

Osman Qazi türbəsi
Osmanlı İmperatorluğunun qurucusu Osman Qazinin cənazəsi Tophane parkındakı Osman Qazi türbəsində yerləşir. Orxan bəy 1326-cı ildə Bursanı fəth edərkən atası Osman Qazinin vəsiyyətini yerinə yetirərək atasını “Gümüş günbəz” adlanan tikilidə dəfn edir.
Osman Qazinin "Gümüş Günbəz" adını verdiyi bina Bursanın mühasirəsi zamanı uzaqdan günəşin altında parıldayan qurğuşunla örtülmüş günbəzi ilə Bizans ibadətgahı olub. 1801-ci ildə baş verən yanğın və 1855-ci ildə baş verən zəlzələ nəticəsində tamamilə dağılan türbə 1863-cü ildə Sultan Əbdüləziz tərəfindən bərpa edilib. 

 Orxan Qazi türbəsi
Osman Qazinin oğlu Orxan Qazinin türbəsi Hisar rayonundakı Tophane parkında yerləşir. Osmanqazi türbəsinin düz qarşısındakı türbə Bursanın fəthindən əvvəl şəhərin böyük monastırı olaraq istifadə edilən Sainte Elie Manastırının döşəmə mozaikaları üzərində inşa edilib. 
Yaşıl təbiəti, tarixiliyi, memarlığı ilə fərqlənən, 130 il Osmanlı İmperatorluğuna paytaxtlıq edən Bursa şəhərini gedib görməyə dəyər. 

Səadət Hakıyeva.