Arıçılıq həm də əhalinin özünüməşqulluğunun təmin edilməsində mühüm yer tutur

Arıçılıq Azərbaycanda ən qədim təsərrüfat sahələrindən hesab olunur. Xalqımız tarixi arıçılıq ənənələrinə nəsildən və bir çox təcrübədən nəsilə verilməklə bu günə qədər gəlib çatmışdır. İbtidai insanların qədim yaşayış məskənlərindən olan Azıx mağarasında enerji arxeoloji qazıntılar zamanı, tikililərin təsviri olan kassa tapılması Azərbaycanda arıçılığın çox qədim tarixi olduğunu bir daha saxlayır. Əhalinin mühüm gəlir və məşğulluq mənbəyi təbii-coğrafi ehtiyatlar üçün inkişaf edən arıçılıq respublikamızda xüsusi bir sahə kimi inkişaf yolu keçmişdir.  Bal haqqında çox araşdırmalar aparıb. Onun həqiqətən bizlərə verdiyi əvəzsiz nə qədər olduğuna görəsizdir. araşdırmalar zəruri edir ki, bal köhnə dövrlərdən qida hesab edilir. Bal təbiətin arılar vasitəsilə bizə verdiyi nemətdir. Lakin bunu almaq, “arıdan bal” heç də asan başa gəlmir. Arıçılıq son bazar respublikamız da böyük maraq doğuran enerjiyə çevrilib. Bunun da zərər verməxsus səbəbləri var. Bir tərəfdən dövlətin bu sahənin inkişafının göstərdiyi hərtərəfli qayğı, digər tərəfdən arıçılığın gəlirli sahə olması bu işə marağı daha da artırıb. Odur ki, arıçılıq həm əhalinin məşğulluğuna, həm də yerli istehsalın öz töhfəsini verir. 

  Dünya şöhrətli təbib İbn Sina da baldan bir çox xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilib. Hazırda da təbabətdə bal ərzində mədə sistemi, müalicə, qara nəzarəti müalicə olunur. Bal saxlama ilə dayanır, immuniteti artırır, onu virusdan qoruyur. Arı südü də insan şəxsi üçün vacib olan təmirə malik əvəzedilməz məhsuldur.  Tibb elmi də balın bir çox xəstəlik dərmanı deyildi. Keçmiş vaxtlarda yaraların və bir çox daxili xəstəliklərin müalicəsində ondan dərman kimi istifadə zərər. D övlətin diqqət və qayğısı artıq Azərbaycan balı dünyanın iyirmi beşə qədər ölkəyə ixrac olunur və bazarlarda yüksək səviyyəyə. Balımız öz keyfiyyəti ilə bir çox mənzərəni üstələyir ki, bunun da əsas səbəbi vitaminlərlə nümayiş olunur. Sözsüz ki, Azərbaycanda arıçılığın inkişafı üçün gözəl şərait var. Qiymətli ərzaq, həm də dəyərli müalicə kimi olan arıçılıq məhsulları, zamanda, respublikamıza böyük məbləğdə eyni valyuta gətirir.

    Həkimlər səhər və nahar vaxtı 30 qram, axşam isə 40 qram bal yeməyi məsləhət görürlər. Axşamlar yatmazdan yarım saat əvvəl içilən bir stəkan bal suyunun (bir stəkan suda 3 çay qaşığı bal) rahat bir yuxu təmin edəcəyi çoxdan məlumdur.Bal mədəyə faydalı təsir göstərir, sərt, qıcıqlandırıcı öskürəyi aradan qaldırır. Bal tənəffüsü yuxarı tənəffüs yollarının xəstəlikləri zamanı tövsiyə olunur.  Bir arının orta uçuş sürəti saatda 24 km-dir.1 kq bal etmək üçün bir arının 320 km uçması lazımdır. Bal arılarının 450 qram bal mumu istehsal etməsi üçün təxminən 7-9 kq bal yeməsi vacibdir. Arılar qışda yatmaz, buna görə qış üçün kifayət qədər qida yığırlar.

  “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrasının yekunlarına həsr olunan konfransda da Prezident İlham Əliyev arıçılığa dövlət dəstəyinin artırıldığını vurğulayaraq deyib: “Arıçılığın həm daxili bazar, həm də ixrac üçün çox böyük potensialı var. Bizim balımız çox keyfiyyətlidir, xarici bazarlarda yüksək qiymətləndirilir. Biz indi həm ailə biznesi çərçivəsində arıçılığa dəstək oluruq, həm də ki, subsidiyalar verilir. Arıçılığın böyük perspektivləri var, bu, çox gəlirli sahədir. Fermerlər, vətəndaşlar üçün çox gözəl nəticələr verə bilər” kimi tövsiyəsi respublika arıçılarına yeni stimmul vermişdir.                            

  2018-ci ilin martın 5-də  Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Respublikasında arıçılığın inkişafının stimullaşdırılması haqqında” Sərəncam imzaladı. Sərəncama əsasən, arıçılıqla məşğul olan fiziki və hüquqi şəxslərə saxladıqları hər arı ailəsinə (pətəyə) görə 2018-ci il də daxil olmaqla, 5 il müddətində ildə 10 manat məbləğində subsidiya müəyyən edilmişdir. Məqsəd bu sahəyə marağı daha da artırmaq və balı böyük ixrac məhsuluna çevirməkdir. Mütəxəssislərin fikrincə, atılan bu addım kənd təsərrüfatının yüksək gəlir gətirən sahələrindən biri olan arıçılığın inkişafına daha çox stimul verəcək. Son illərin təcrübəsi göstərir ki, ümumiyyətlə, dövlət dəstəyi olan bütün sahələr günün tələbləri ilə səsləşir.

  Azərbaycanın bölgələrində regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair müvafiq Dövlət proqramlarına uyğun olaraq həm daxili bazarda böyük tələbat duyulan, həm də ölkəmiz üçün yeni ixrac imkanları yaradan məhsulların istehsalının artırılması diqqət mərkəzində saxlanılır. Azərbaycanın regionlarında arıçılıq sahəsində tarixən mövcud olan ənənələri dirçəltməklə, həmçinin ana təbiətin imkanlarından bəhrələnməklə təbii bal istehsalını əhəmiyyətli dərəcədə artırmaq mümkündür. Son illərdə respublikamızda arıçılığın inkişafı müxtəlif tədbirlər vasitəsilə geniş təşviq edilir. O cümlədən paytaxt Bakıda keçirilən arıçılıq məhsullarının sərgi-satış yarmarkaları regionlarda fermerlərin bu sahəyə olan  marağını daha da  artırıb. 

  Şübhəsiz, arıçılıq həm də əhalinin özünüməşqulluğunun təmin edilməsində mühüm yer tutur. Bundan başqa, bal arıları ekoloji tarazlığın qorunmasında, kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın yüksəldilməsində mühüm rol oynayır.