lider-media.az

İkinci Dünya Müharibəsinin Qəhrəmanı: Çərkəz Qurbanov

Tarix: 5-12-2024, 15:22

Azərbaycan xalqı hər zaman öz qəhrəmanları ilə fəxr edir və onların rəşadətli döyüş yolunu gələcək nəsillərə ötürür. Bu qəhrəmanlardan biri də Çərkəz Baxşəli oğlu Qurbanovdur. 1918-ci ildə Ağdam rayonunun Qiyaslı kəndində anadan olmuş Çərkəz Qurbanov, gənclik illərini vətənin müdafiəsinə həsr etmiş və Böyük Vətən müharibəsinin ən çətin döyüşlərində iştirak edərək şücaətini göstərmişdir. Onun adı cəsur kəşfiyyatçı olaraq yalnız Azərbaycanda deyil, həm də Ukrayna, Rusiya və digər ölkələrdə məşhurdur. Çərkəz Qurbanovun döyüş yoluna nəzər saldıqda, onun həm döyüş qabiliyyəti, həm də vətənpərvərlik ruhu önə çıxır.

1939-cu il sentyabrın 1-də faşist Almaniyasının Polşaya hücumu ilə İkinci dünya müharibəsi başlandı. Müharibə təhlükəsi Vətənimizə getdikcə yaxınlaşırdı. Gənc Çərkəz Qurbanov 1939-cu ildə Finlandiya müharibəsində  və Qərbi Ukraynanın azad edilməsində igidliklə vuruşaraq əsgərlərə nümunə olmuşdu. 1940-cı ilin əvvəlində o, cəbhədə ağır yaralanaraq Ukraynanın Kamenets-Podolsk şəhərindəki hərbi xəstəxanaya gətirilir. Burada müalicə olunduqdan sonra doğma kəndinə məzuniyyətə qayıdır. Lakin məzuniyyəti uzun sürmür.

Böyük Vətən müharibəsinin başlanması ilə Sovet İttifaqının  başı üstünü daha ağır təhlükə - Hitler Almaniyasının təcavüzü alır. Müharibənin ilk günlərində Çərkəz Qurbanov könüllü surətdə cəbhəyə yola düşür.
1942-ci ilin avqustun 18-də faşistlər Şimali Qafqazda hücumu genişləndirərək  bir həftə sonra Mozdoku tuturlar. 223 saylı diviziyanın tərkibindəki 1037 – ci polkun kəşfiyyat dəstəsinin komandiri leytenant Çərkəz Qurbanov da faşistlərlə məhz burada – Mozdok ətrafında döyüşə girməli olur. Onun Böyük Vətən müharibəsində qəddar düşmənə qarşı əsas döyüş yolu da buradan başlanır. Döyüşdə göstərdiyi rəşadətə görə polkun ilk medalçısı kimi təltif olunur. Mozdokdan sonra düşmən öz qüvvələrini Georgiyevsk şəhərinə yönəldir. Çərkəz Qurbanov da burada igidlik göstərərək 17 nəfərlə 9 min hərbi əsiri xilas edir.  Bu şücaətə görə  Çərkəz Qurbanov şəhərin simvolik açarı, “Georgiyevsk-200 il” medalı ilə təltif olunur, Georgiyevsk şəhərindəki  Stepnaya küçəsinə Çərkəz Qurbanovun adı verilir. Həmçinin Mozdok şəhərindəki 4 saylı ingilis dili təmayüllü məktəb kəşfiyyatçı Çərkəz Qurbanovun adını daşıyır. 
Müharibədən sonra Georgiyevsk şəhərinə qayıdan  kəşfiyyatçı  o günləri belə xatırlayırdı: “Müharibədən sonra mən Georgiyevsk şəhərinə gələndə yerli əhali məni tanıdı. Onlar mənə siz niyə qəhrəman ordeni ilə təltif olunmamısınız? sualını verdilər. “Mən öz vəzifəmi yerinə yetirmişəm, qəhrəmanlıq nişanına görə vuruşmamışam!” – deyə cavab verdim. Oradan qayıdıb gələndən sonra yerli əhali Sov.İKP MK –nın birinci katibi L.Brejnevə bir narazılıq məktubu göndərirlər. Məktubda deyilirdi: “ Nə səbəbə əsl qəhrəman  çəkdiyi əziyyətə görə qəhrəmanlıq nişanı ilə təltif olunmayıb?”
L.Brejnev  bu məktubu Azərbaycan KP Mərkəzi Komitəsinin katibi Heydər Əliyevə göndərir. Heydər Əliyev təcili Bakıdan Georgiyevsk şəhərinə televiziya çəkilişi aparmaq üçün müxbirləri cəlb edir. Televiya əməkdaşları əsirlərin azad edilməsi faktına əsasən sənədli film hazırlayırlar.  Bu film ayrı-ayrı vaxtlarda nümayiş etdirilir.
Digər istiqamətdə, Budapeşt-Vyana döyüşlərində də fəal iştirak edən Çərkəz Qurbanov qəhrəmanlığı ilə seçilir və öndə olur.


Belə çətin döyüş və qəhrəmanlıq yolu Şimali Qafqaz, Moldoviya, Rumıniya, Bolqarıstan, Macarıstan, Avstriya, Yuqoslaviya, Berlinin azad edilməsində 1945-ci il may ayında müharibə Elbada başa çatana qədər “Qara bəbir” ləqəbli Çərkəz Qurbanov öz kəşfiyyatçı dəstəsi ilə həmişə döyüşün qızğın yerlərində olub qəhrəmanlıq nümayiş etdirir. Onun xidmət etdiyi  223-cü atıcı diviziyasına Belqrad diviziyası adı verilmiş, qulluq etdiyi 1037-ci polk “İvanov” ordeninə layiq görülmüş, polka Vyana şəhərinin adı verilmişdir. 1975-ci ildən  isə Ukrayna Respublikasının Çerkassı və Rusiya Federasiyasının Stavropol diyarının Georgiyevsk şəhərlərinin Fəxri vətəndaşıdır. Azərbaycanın cəsur kəşfiyyatçısı Çərkəz Qurbanovun bir çox orden və medallar, Baş komandanlıqdan təşəkkürlər almışdır.
Çərkəz Qurbanov 1946-cı il aprelin 29-da ordu sıralarından tərxis olunur. Bakı, Sumqayıt şəhərlərinin  hüquq –mühafizə orqanlarında müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. “Milis əlaçısı”  döş nişanı ilə mükafatlandırılmışdır. Polis mayoru  rütbəsinə qədər yüksələn Çərkəz Qurbanov Sumqayıt şəhər Polis idarəsində əməliyyat müvəkkili vəzifəsində işləmiş və təqaüdə çıxmışdır.  Qeyd edək ki, Çərkəz Qurbanov 18 il qəsəbə sovetinin deputatı olmuşdur. Göstərdiyi xidmətlərə görə H.Z.Tağıyev qəsəbəsindəki keçmiş Kurçatov küçəsi  cəsur kəşfiyyatçı Çərkəz Qurbanovun adını daşıyır.
Qürur hissi ilə deyə bilərik ki, Çərkəz  Baxşəli oğlu Qurbanov  İkinci dünya müharibəsi zamanı şərəfli döyüş yolu keçmişdir. Onun kimi qəhrəmanların döyüş yolu daima gənclərimizə örnəkdir.

 

Cəlil Xəlilov                   
Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları  
Təşkilatının sədri, polkovnik


OXŞAR XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
BÜTÜN XƏBƏRLƏR

MARAQLI
TƏQVİM
«    Yanvar 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031 
MƏZƏNNƏ
 Valyuta məzənnəsi